O projekcie
Witaj! Jesteś na stronie poświęconej ochronie i badaniom kulika wielkiego w Polsce! Ten najwiekszy przedstawiciel ptaków siewkowych zasiedla rozległe doliny rzeczne, gdzie preferuje zarówno obniżenia ze stagnująca wodą jak i wzniesienia mineralne. Ekstensywny model użytkowania łąk (koszenie w połowie czerwca lub dopiero w lipcu) sprzyjał występowaniu gatunku. Znaczna intensyfikacja produkcji rolnej oraz mechanizacja prac agrotechnicznych spowodowała, że obecnie kulik wielki jest gatunkiem zagrożonym w skali globalnej i na wielu obszarach odnotowuje się szybki zanik jego stanowisk lęgowych. W wyniku intensyfikacji produkcji rolnej termin koszenia łąk przesunął się o miesiąc. Łąki są koszone już w maju, kiedy w gniazdach wysiadywane są jeszcze jaja lub w okresie wodzenia piskląt. Małe pisklęta nie mają szans ucieczki sprzed kosiarek. Dodatkowym czynnikiem obniżającym sukces lęgowy kulika wielkiego jest silna presja drapieżników, m.in. lisa, którego liczebności znacznie wzrosła w ostatnim dziesięcioleciu.
Działania z zakresu czynnej ochrony lęgów kulika wielkiego zostały zapoczątkowane przez Towarzystwo Przyrodnicze "Bocian" w roku 2013. W latach 2013-2015 Towarzystwo realizowało projekt POIS.05.01.00-00-380/12 "Ochrona kulika wielkiego w kluczowych ostojach gatunku w Polsce", który był współfinansowany ze środków UE (POIŚ), NFOŚiGW oraz WFOŚiGW w Warszawie. W ramach projektu inwentaryzację gatunku przeprowadzono w 18 ostojach kulika wielkiego, czynną ochroną objęto 107 lęgów w dolinie Noteci, Dolinie Dolnego Bugu, dolinie Liwca, Dolinach Omulwi i Płodownicy oraz w Ostoi Kurpiowskiej. Ważnym elementem projektu było opracowanie Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego, który został przekazany lutym 2016 r. Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska do zatwierdzenia.
W latach 2017-2020 Towarzystwo realizuje ze środków Funduszu Spójności UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, projekt POIS.02.04.00-00-0019/16 pt. „Realizacja Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego - etap I”, który jest kontynuacją i rozwinięciem działań realizowanych w latach 2013-2015. Głównym celem projektu jest realizacja działań wpisanych do krajowego planu ochrony gatunku, a w szczególności czynnej ochrony lęgów kulika wielkiego w najważniejszych ostojach kulika, które łącznie skupiają ponad 70% (>170 par lęgowych) krajowej populacji gatunku.
Budżet projektu:
Całkowity koszt kwalifikowany projektu – 1 856 360,00 PLN
Dofinansowanie UE (85%) – 1 577 906,00 PLN
Wkład własny niefinansowy (nieodpłatna praca wolontariuszy) – 123 984,00 PLN
Obszar realizacji:
Czynna ochrona lęgów kulika wielkiego - 9 obszarów (14 ostoi kulika wielkiego).
1) Nadnoteckie Łęgi, Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego
2) Dolina Środkowej Warty, Pradolina Warszawsko-Berlińska
3) Doliny Wkry i Mławki
4) Doliny Omulwii i Płodownicy, Ostoja Kurpiowska
5) Ostoja Biebrzańska, Bagno Wizna
6) Bagno Pulwy
7) Dolina Dolnego Bugu, Dolina Liwca
8) "Żelizna"
9) Krowie Bagno
Zadania:
1. Czynna ochrona lęgów kulika wielkiego w głównych ostojach gatunku w Polsce poprzez:
- zabezpieczanie gniazd za pomocą pastuchów elektrycznych
- inkubacja jaj (zwiększenie sukcesu gniazdowego)
- hodowla wolierowa (zwiększenie produkcji młodych)
2. Badania telemetryczne z wykorzystaniem loggerów GPS-GSM (poznanie tras migracji, miejsc zimowania, wielkości areałów osobniczych, przeżywalności, przywiązania do miejsc lęgowych).
3. Promocja pakietów ptasich programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego w ostojach gatunku.
4. Promocja ochrony kulika wielkiego wśród rolników oraz młodzieży szkolnej.
Planowane efekty projektu:
- czynna ochrona ponad 80 gniazd kulika wielkiego rocznie (grodzenie gniazd siatkami elektrycznymi, inkubacja jaj, hodowla wolierowa);
- zakup sprzętu wykorzystywanego w czynnej ochrony lęgów kulika wielkiego (siatki ogrodzeń elektrycznych, akumulatory, elektryzatory, inkubatory, klujniki, owoskopy, płyty grzewcze)
- poznanie tras migracji kulika wielkiego oraz wielkości areałów osobniczych na lęgowiskach i zimowiskach (badania telemetryczne z wykorzystaniem 20 loggerów GPS-GSM-UHF);
- organizacja 25 prelekcji (w ostojach gatunku) o kuliku wielkim w szkołach;
- organizacja 25 szkoleń dla rolników (w ostojach gatunku) poświęconych programom rolnośrodowiskowo-klimatycznym;
- wydanie materiałów informacyjno-promocyjnych (T-shirt - 300 szt, kalendarz ścienny - 1000 egz./rok);
- organizacja spotkań komitetu sterującego KPO;
Dofinansowanie w roku 2019
Zadanie pt. "Realizacja Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego w województwie mazowieckim" dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w kwocie 14 980,00 zł
Zadanie pt. "Realizacja Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego - etap I" dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, w kwocie 17 500,00 zł
Zadanie pt. "Realizacja Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego w województwie lubelskim" dofinansowano przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, w kwocie 6 000,00 zł
