Jesteś na stronie poświęconej ochronie kulika wielkiego

Ten największy przedstawiciel ptaków siewkowych zasiedla rozległe doliny rzeczne, gdzie preferuje zarówno obniżenia ze stagnująca wodą jak i wzniesienia mineralne. Ekstensywny model użytkowania łąk (koszenie w połowie czerwca lub dopiero w lipcu) sprzyjał występowaniu gatunku. Znaczna intensyfikacja produkcji rolnej oraz mechanizacja prac agrotechnicznych spowodowała, że obecnie kulik wielki jest gatunkiem zagrożonym w skali globalnej i na wielu obszarach odnotowuje się szybki zanik jego stanowisk lęgowych. W wyniku intensyfikacji produkcji rolnej termin koszenia łąk przesunął się o miesiąc. Łąki są koszone już w maju, kiedy w gniazdach wysiadywane są jeszcze jaja lub w okresie wodzenia piskląt. Małe pisklęta nie mają szans ucieczki sprzed kosiarek. Dodatkowym czynnikiem obniżającym sukces lęgowy kulika wielkiego jest silna presja drapieżników, m.in. lisa, którego liczebności znacznie wzrosła w ostatnim dziesięcioleciu.

  • Żerująca samica kulika wielkiego. Fot. Przemysław Wójcik

  • Tokujący samiec kulika wielkiego. Fot. Przemysław Wójcik

Działania z zakresu czynnej ochrony lęgów kulika wielkiego zostały zapoczątkowane przez Towarzystwo Przyrodnicze "Bocian" w roku 2013. W latach 2013-2015 Towarzystwo realizowało projekt POIS.05.01.00-00-380/12 "Ochrona kulika wielkiego w kluczowych ostojach gatunku w Polsce", który był współfinansowany ze środków UE (POIŚ), NFOŚiGW oraz WFOŚiGW w Warszawie. W ramach projektu inwentaryzację gatunku przeprowadzono w 18 ostojach kulika wielkiego, czynną ochroną objęto 107 lęgów w dolinie Noteci, Dolinie Dolnego Bugu, dolinie Liwca, Dolinach Omulwi i Płodownicy oraz w Ostoi Kurpiowskiej. Ważnym elementem projektu było opracowanie Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego, który został przekazany lutym 2016 r. Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska do zatwierdzenia. 

  • Samica kulika wielkiego wodząca pisklęta. Fot. Przemysław Wójcik

W latach 2017-2020 Towarzystwo realizuje ze środków Funduszu Spójności UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, projekt POIS.02.04.00-00-0019/16 pt. „Realizacja Krajowego Planu Ochrony Kulika Wielkiego - etap I”, który jest kontynuacją i rozwinięciem działań realizowanych w latach 2013-2015. Głównym celem projektu jest realizacja działań wpisanych do krajowego planu ochrony gatunku, a w szczególności czynnej ochrony lęgów kulika wielkiego w najważniejszych ostojach kulika, które łącznie skupiają ponad 70% (>170 par lęgowych) krajowej populacji gatunku.

Od roku 2021 czynna ochrona lęgów kulika wielkiego jest kontynuowana przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków przy wsparciu Towarzystwa Przyrodniczego "Bocian" http://www.ptop.org.pl/ochrona/ptaki/1573-realizacja-krajowego-planu-ochrony-kulika-wielkiego.html